Menu Zamknij

Park w Reptach ze wsparciem ze strony WFOŚiGW w Katowicach

Był terenem, gdzie w XIX wieku urządzano polowania na zwierzęta. Tuż po drugiej wojnie światowej organizowano tam kolonie letnie dla dzieci. Obecnie zabytkowy park w Reptach służy głównie jako miejsce niedzielnego odpoczynku mieszkańców Tarnowskich Gór oraz okolica spacerowa dla pacjentów SPZOZ „Repty” GCR im. gen. Jerzego Ziętka. W ostatnich kilku latach do utrzymania parkowego drzewostanu przyczynił się Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, który dofinansował prace konserwatorskie, w tym wycinkę drzew czy zwalczanie kornika drukarza

Geneza reptowskiego parku sięga pierwszej połowy XIX wieku. W 1842 r. tamtejsze nieruchomości zakupiła niemiecka rodzina arystokratów Henckel von Donnersmarck. Odtąd przed nieco ponad sto lat mieli oni wpływ na kształtowanie środowiska kulturowego i przyrodniczego w okolicach Rept. Rosnący tam pierwotnie las zaadaptowany został jako zwierzyniec, na terenie którego prowadzono polowania na zwierzynę łowną. Teren ten został ogrodzony wapiennym murem. Później wycięto część drzew, tworząc rozległą polanę.
Pod koniec XIX wieku las zaczęto przekształcać w park przypałacowy w stylu angielskim. Przeprowadzono niwelacje terenu, wycinki, nasadzono też zagraniczne gatunki drzew. Część z nich to drzewa charakterystyczne dla wschodniej Azji bądź też Kanady. Główną budowlą w centrum parku był neorenesansowy pałac, wzniesiony w latach 1893-1898, użytkowany do początku 1945 r., a wysadzony w powietrze w 1966 r.
Po drugiej wojnie światowej właścicielem reptowskiego parku zostały Lasy Państwowe. Najpierw podlegał on pod Nadleśnictwo Gliwice, a potem pod Nadleśnictwo Wieszowa. Leśnicy potraktowali drzewostan jak zwyczajny las produkcyjny. Zalesiono polany, prowadząc standardową gospodarkę leśną. W efekcie kompleks stopniowo zatracał charakter parkowy, przekształcając się ponownie w las.
Ta tendencja została zahamowana po tym, jak w grudniu 1960 r. na terenie parku oficjalnie otwarto Górniczy Ośrodek Ozdrowieńczo-Rehabilitacyjny, przemianowany potem na Górnicze Centrum Rehabilitacji Leczniczej i Zawodowej. Kompleks leśny wokół ośrodka miał stanowić teren rekreacyjny dla pacjentów-inwalidów. Jeszcze przez pewien czas leśnicy dysponowali częścią lasu, aż w końcu Ministerstwo Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego zdecydowało się w październiku 1964 r. przekazać pozostałe jeszcze w jego władaniu 207 hektarów parku na potrzeby ośrodka rehabilitacyjnego. Dotychczasowy leśniczy Leśnictwa Repty został pracownikiem etatowym ośrodka.
Z biegiem lat na terenie parku powstał zespół budynków ośrodka rehabilitacyjnego, a także stadion piłkarski, mały amfiteatr, pętla drogowa, przystanek autobusowy, a nawet warsztaty naprawy samochodów i asfaltowe alejki i parkingi samochodowe.
Decyzją A/660/66 podjętą 30 grudnia 1966 r. park krajobrazowy z pozostałościami dawnego zwierzyńca oraz aleją kasztanową, stanowiącą fragment drogi z Rept do Tarnowic Starych, z XIX wieku wpisany został do rejestru zabytków. Ochroną objęto całe założenie parkowe, liczące około dwustu hektarów. Zgodnie z treścią wpisu, jako zachodnią granicę terenu chronionego ustanowiono grunty orne użytkowane przez Państwowe Gospodarstwo Rolne Stare Tarnowice, a jako wschodnią – drogę łączącą Stare Tarnowice i Repty.
Utrzymanie zabytkowego parku było dla Górniczego Centrum Rehabilitacji Leczniczej i Zawodowej uciążliwym obowiązkiem, więc w 1986 r. wystąpiło ono do Okręgowego Zarządu Lasów Państwowych w Katowicach, by ten ponownie przejął w zarząd część parku – tą leżącą poza ogrodzeniem centrum rehabilitacyjnego. Propozycja została wtedy załatwiona odmownie.
W 1993 r. sporządzona została waloryzacja przyrodnicza Rept, obejmująca swym zasięgiem park. Jej autorzy wysunęli propozycję, aby objąć go ochroną w formie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego. Stało się tak na mocy rozporządzenia wojewody katowickiego z 6 listopada 1998 r. Do 1996 r. funkcjonowało Gospodarstwo Pomocnicze Ogrodniczo-Parkowe, a w 1998 r. cały reptowski park przejęło na utrzymanie miasto Tarnowskie Góry.
Utrzymanie rozległego kompleksu drzewnego w dobrej kondycji zdrowotnej tak, aby nie zatracił charakteru parkowego, wymaga niemałych starań. Miasto Tarnowskie Góry może w tym względzie liczyć na Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, który w minionych latach wyasygnował na ten cel znaczące fundusze.
W 2020 r. z kasy WFOŚiGW wydatkowano 51 657 zł 20 gr. na pokrycie części kosztów prac w parku. Wycięto wówczas 155 drzew, posadzono 37 drzewek, dokonano zabiegi pielęgnacyjne na 77 drzewach w parku i 10 kasztanowcach koło posesji przy ul. Repeckiej 102. Prócz tego m.in. zakupiono trzy pułapki na kornika drukarza a także skoszono łąki i trawniki parkowe.
W 2021 r. dofinansowanie ze strony WFOŚiGW do prac w reptowskim parku było większe i wyniosło 103 920 zł. Wycięto 160 drzew, posadzono 44 nowe drzewka, a zabiegom pielęgnacyjnym poddano łącznie 133 drzewa. Prowadzono dalsze działania zwalczające kornika drukarza i szrotówka kasztanowcowiaczka, jak również skoszono ponad 9 hektarów łąk.
Kolejne działania dofinansowane przez WFOŚiGW w Katowicach w reptowskim parku rozpisane zostały na okres od 15 stycznia do 21 grudnia 2022 r., obejmując podobny zakres co w poprzednich latach. Tym razem kwota przekazana przez Wojewódzki Fundusz to 77 562 zł 60 gr. W ramach zadania przeprowadzono m. in. wycinkę 130 drzew wraz z wyrąbem drewna, posadzenie 21 drzewek, wykonanie zabiegów pielęgnacyjnych na 82 drzewach oraz kolejne działania zwalczające owady żerujące na drzewach.

EKO-WIEŚCI

Za treści zawarte w publikacji dofinansowanej ze środków WFOŚiGW w Katowicach odpowiedzialność ponosi Redakcja.