Do końca czerwca 2023 r. można zgłaszać do Urzędu Miejskiego w Tarnowskich Górach okazy drzew nadających się na przyznanie im statusu pomnika przyrody. Miasto zamierza bowiem powiększyć to liczące obecnie sto pozycji grono
Tarnogórski magistrat nie zapomina też o drzewach wcześniej uznanych za pomnikowe. Miasto postanowiło złożyć wniosek o dotację do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Tarnowskich Górach na przeprowadzenie pielęgnacji drzew pomnikowych. Dbałość o stare drzewa pociąga za sobą spore koszty. Przeprowadzone w 2022 r. w Tarnowskich Górach zabiegi pielęgnacyjne sześciu drzew pomnikowych kosztowały podatników łącznie 13 500 zł. To pokaźna kwota. Warto jednak sobie uzmysłowić, że pomnikowe drzewa to stare drzewa, które nie będą rosnąć wiecznie. U starych okazów mogą więc występować uschnięte konary, czy też zachodzić inne procesy biologiczne, skutkujące potencjalnym zagrożeniem bezpieczeństwa. Skutkiem zabiegów pielęgnacyjnych drzew pomnikowych jest więc i to, że minimalizuje się ryzyko ich wywrócenia, czy też odpadnięcia suchych konarów.
Na początku 2023 r. na terenie Tarnowskich Gór znajdowało się sto pomników przyrody. Ta liczba nie jest ustalona raz na zawsze. Może się bowiem zdarzyć, że dany obiekt usunięty zostanie z tego grona. Przykładowo w 2010 r. po czterech latach status pomnikowy utraciło jedno z drzew rosnących w zagajniku u zbiegu ulic Henryka Sienkiewicza i Jana III Sobieskiego. Był to buk pospolity, który wywrócił się i trzeba go było stamtąd usunąć. We wrześniu 2020 r. natomiast wycięty został uschnięty jesion, który stał przy ul. Leopolda Staffa. Nieco wcześniej, w czerwcu 2019 r. po konsultacji w Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska drzewo to utraciło status pomnika przyrody.
Zdecydowaną większość tarnogórskich pomników przyrody stanowią pojedynczo chronione drzewa. Jest ich 97. Pozostałe trzy pozycje to głaz narzutowy w parku miejskim przy ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego i dwie grupy drzew. Są to szpaler 11 dębów szypułkowych koło pałacu w Rybnej oraz grupa ośmiu lip drobnolistnych w Parku „Kunszt” w dzielnicy Bobrowniki Śląskie – Piekary Rudne. Pod względem terytorialnym najwięcej pomnikowych drzew posiada Rybna. Tam prócz wspomnianego szpaleru dębowego rosną jeszcze 72 drzewa pomnikowe.
Kto chce zgłosić drzewo o pomnikowych wymiarach tarnogórskiemu Urzędowi Miejskiemu, powinien zaopatrzyć się w miarkę centymetrową – np. krawiecką lub budowlaną, w aparat fotograficzny i ruszyć w teren. Wykonaną fotografię drzewa o pomnikowych wymiarach należy przesłać pocztą elektroniczną do Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego w Tarnowskich Górach.
Trzeba przy tym pamiętać, że rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 grudnia 2017 r. w sprawie kryteriów uznawania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody wprowadziło konkretnie kryteria wymiarów poszczególnych gatunków drzew, kandydujących do statusu pomnika przyrody. Przykładowo buk zwyczajny, dąb bezszypułkowy lipa czy platan powinny mieć przynajmniej 300 centymetrów obwodu w pierśnicy. W przypadku niektórych innych drzew, takich jak glediczja czy daglezja, wystarczy 250 centymetrów. Grusza i magnolia drzewiasta potrzebują jedynie 150 centymetrów obwodu. Czereśnia, jabłoń lub jarząb pospolity wymiary pomnikowe osiągają, gdy ich obwód wynosi 100 centymetrów, a cis pospolity czy jałowiec pospolity – w przypadku 50 centymetrów obwodu.
Gdzie można znaleźć drzewa o pomnikowych wymiarach? Można ich poszukiwać niezależnie od tego, kto jest właścicielem terenu. Mogą to być drzewa rosnące na terenie zarządzanym przez Lasy Państwowe, na innych gruntach Skarbu Państwa, na terenach miejskich czy na posesjach należących do osób prywatnych lub przedsiębiorstw. A więc nie tylko drzewa rosnące w parkach, czy na cmentarzach mogą być brane pod uwagę.
Drzewo uznane za pomnik przyrody podlega ochronie i oznakowaniu. Umieszcza się przy nim tabliczkę z białym orłem w koronie na zielonym tle, pod którym widnieje napis: Pomnik przyrody. Wówczas nie wolno bezkarnie niszczyć czy uszkadzać takiego drzewa. Status pomnika przyrody może zostać cofnięty w konkretnych przypadkach. W przepisach zapisano, że może to nastąpić w razie utraty wartości przyrodniczych i krajobrazowych, ze względu na które ustanowiono formę ochrony przyrody, lub w razie konieczności realizacji inwestycji celu publicznego w przypadku braku rozwiązań alternatywnych lub zapewnienie bezpieczeństwa powszechnego.
EKO-WIEŚCI
