Kto wgłębi się w polską i niemiecką literaturę opisującą sztolnie odwadniające złoża galeny w Tarnowskich Górach, może powziąć mniemanie, że na terenie miasta i jego obecnych dzielnic wykuto ich ponad 40. Wynika to jednak tylko stąd, że w publikacjach książkowych, prasowych a później też internetowych przypisano niektórym sztolniom po kilka nazw
Efraim Ludwig Gottfried Abt w manuskrypcie z 1791 r. napisał tylko o ośmiu sztolniach na terenie Tarnowskich Gór zgłoszonych w urzędzie górniczym od 1547 do 1784 r. Na pewno wykuto z powodzeniem trzy i podjęto budowę trzech. Informacje do jakich Abt dotarł i przekazał o dwóch innych sztolniach są skąpe i ich przebiegu wskazać nie można.
Nie udało się to nawet pruskim mierniczym tarnogórskiego urzędu górniczego, którzy pracę Abta znali. Znaleźli ślady, ustalili przebiegi pięciu dawnych sztolni, planowany kierunek jednej i nanieśli je na mapy sporządzone na przełomie XVIII i XIX w.
Nie radzili sobie z niektórymi polskimi nazwami występujących w starych aktach i ustnych przekazach, ale próbowali je zachować. Stąd na ich mapach i planach nieukończona sztolnia z lat 1663–1695 od Stoły w Strzybnicy prowadzona pod Wzgórze Redena w Tarnowskich Górach pojawia się jako: Boże cospomoż, Bozepomoga, Bozespomóż Stolln, Borzepomoge Stollens, Alter Pomogabog Stolle, Des alten Pomoga-pog-Stollens i już całkiem po niemiecku – Der Gotthelf Stollen. W literaturze polskiej występuje pod nazwami: Boże dopomóż, Boże wspomóż, Pomóż Bóg, Pomaga Bóg, Wspomożenie Boże, Wspomóż Bóg.
Wykorzystując jej roznos i początkowy fragment chodnika górnicy kop. Fryderyk zbudowali w latach 1785–1803 nową sztolnię poprowadzoną nieco inną trasą, ale też pod Wzgórze Redena. Bywa z poprzedniczką mylona, bo nazwali ją Gotthelf Stollen, co przetłumaczono na: Dopomóż Bóg, Pomocy Bożej, Pomagaj Bóg, Pomagaj Boże, Wspomóż Bóg, Wspomożenie Boże.
Hugo Koch we własnym memoriale z 1884 r. opisał jej budowę oraz ostatniej, a przy tym najdłuższej, o nazwie Koenig Friedrich Stolln lub Tiefe Friedrich w fazie projektowania (1817–1820) i Tiefe Friedrich Stolln w trakcie i po zakończeniu jej drążenia. W polskich publikacjach występuje jako Sztolnia Fryderyka, Wielka Sztolnia Fryderyk, Głęboka Fryderyk i pod nazwą właściwą, czyli Głęboka Sztolnia Fryderyk.
Ponieważ na pierwszym polu górniczym kop. Fryderyk w Bobrownikach powstała ok. 1786 r. płytka sztolnia Kunst Rösche, na okres pruskiego górnictwa, które w Tarnowskich Górach kończy się w 1913 r., przypada budowa trzech ukończonych sztolni.
Kiedy w okresie międzywojennym, w polskich już Tarnowskich Górach, narodził się pomysł na turystykę w tarnogórskich podziemiach, penetrujący je wtedy zespół nazwał zachodni I odcinek Głębokiej Sztolni Fryderyk (1821–1834) sztolnią Kościuszki. Północny II odcinek (1833–1880) sztolnią Stalmacha, a wschodnio-południowy III odcinek (1834–1884) sztolnią K. Miarki. I takie nazwy można w literaturze spotkać, bez objaśnień, że dotyczą w istocie jednej i tej samej sztolni.
Fragmentem chodnika I odcinka Głębokiej Sztolni Fryderyk jest Sztolnia Czarnego Pstrąga pod Parkiem Reptowskim. W 1957 r. Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej uruchomiło w niej dla turystów czynny do dziś 600 metrowy przepływ łodziami.
Zbigniew Pawlak