Funkcjonariusze PWŚl. stanowili około 10% wszystkich polskich policjantów. Ich poziom wyszkolenia, zdyscyplinowania i ogólnego przygotowania był wysoki. Funkcjonariusz miał obowiązek ukończenia szkolenia policyjnego, a ponadto musiał znać gry towarzyskie i umieć tańczyć, co było niezbędne w związku z wykonywanymi obowiązkami służbowymi i reprezentacyjnymi
W pracy operacyjnej używano narzędzi i metod stosowanych powszechnie w policji na całym świecie. Wykorzystywano m.in. konfidentów oraz stosowano prowokacje policyjne. Zwalczano nie tylko przestępstwa pospolite, takie jak rozboje, przemyt, fałszerstwa, pornografię, ale także prowadzono prace mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa państwa. Policja kontrolowała poczynania niemieckiej mniejszości i inwigilację na terenie śląskiej autonomii, zbierała informacje dotyczące niemieckich publikacji i prowadziła szeroko zakrojony wywiad dotyczący instytucji i przedsiębiorstw funkcjonujących na terenie województwa śląskiego. Podejmowała działania w zakresie wydalania cudzoziemców, zwłaszcza obywateli niemieckich, monitorowała rozmowy i korespondencję, zbierała informacje o działalności antypaństwowej, inwigilowała partie polityczne, zwalczając zwłaszcza przejawy działalności ruchu komunistycznego – co było kontynuacją działań Żandarmerii Górnego Śląska z okresu III powstania śląskiego. Poza tym policja wykonywała zadania prewencyjne, zabezpieczała uroczystości, imprezy sportowe i masowe, wizyty znamienitych gości, chroniła konwoje przewożące pieniądze. Kontrolowała też ruch ludności. Liczba przestępstw popełnianych w województwie śląskim nie odbiegała od średniej krajowej.
Służba w formacji nie była łatwa. Upilnowanie porządku na silnie zurbanizowanym, gęsto zaludnionym terenie niosło ze sobą nie tylko zagrożenie bezpieczeństwa, ale również sporo pokus. Jak pisał w liście do rodziny posterunkowy Stanisław Ręgowski, „Policyjny chleb to bardzo śliski, tak że kto nie ma w tem przekonania, to nie uwierzy, że każdy policjant stoi jedną nogą w grobie, a drugą w więzieniu. Tem bardziej tutaj, na Górnym Śląsku”. Tylko w 1936 r. doszło do 230 czynnych napaści na policjantów. Do 1937 r. rannych zostało na służbie 11 oficerów i 616 szeregowych stróżów prawa. Do 1939 r. zginęło podczas pełnienia obowiązków 23 funkcjonariuszy PWŚl.
Poza służbą policjanci organizowali się w klubach sportowych oraz stowarzyszeniach o charakterze pomocowym, takich jak Stowarzyszenie „Rodzina Policyjna” czy Związek Funkcjonariuszy Policji Województwa Śląskiego „Samopomoc”. Tworzyli też kółka teatralne, organizowali zabawy, wycieczki i spotkania o charakterze kulturalno-towarzyskim.
Zbigniew Gołasz
Tekst stanowi fragment publikacji Krzysztofa Gwoździa i Zbigniewa Gołasza Na straży porządku publicznego. Policja Województwa Śląskiego w latach 1922–1939, Tarnowskie Góry 2017. Towarzyszyła ona wystawie o tym samym tytule zorganizowanej przez Muzeum w Tarnowskich Górach. Ekspozycja została wyróżniona w Konkursie marszałka województwa śląskiego na wydarzenie muzealne roku 2018.