W dwóch wcześniejszych artykułach opisałyśmy znane nam życiorysy braci Sedlaczków: Hugona i Erwina. W tym opracowaniu przedstawimy niedawno zdobyte informacje dotyczące czterech sióstr o imionach: Melanie, Irene, Magdalene i Alice. Piąta siostra, Irmgard, znana była dotychczas w pewnym stopniu mieszkańcom Tarnowskich Gór z publikacji różnych autorów. Poświęcimy jej odrębny tekst
Siedmioro dzieci Heinricha i Ottilie Sedlaczków było ostatnim pokoleniem potomków założyciela znanej firmy kupieckiej, Johanna Sedlaczka, urodzonym w Tarnowskich Górach. On sam pochodził z Toszka, a jego przodkowie prawdopodobnie przybyli na Górny Śląsk z Węgier. W 1786 roku założył w ówczesnym Tarnowitz przedsiębiorstwo wielobranżowe.
1. MELANIE
W księgach katolickiego kościoła pw. św. św. Apostołów Piotra i Pawła w Tarnowskich Górach, pod datą 30 stycznia 1865 r., zapisano chrzest urodzonej miesiąc wcześniej (31 grudnia 1864 r.) dziewczynki o imionach Melanie Marie Luise Ottilie Silvia. W chwili przyjścia na świat miała starszego brata – Hugona. Drugiemu dziecku Heinricha i Ottilie nie było dane zostać najbardziej podziwianą przez młodsze siostry, ani wzorem dla nich i opiekować się nimi. A to dlatego, że Melania przeżyła zaledwie siedem i pół miesiąca – do 15 sierpnia. Ominęły ją etapy życia, których doświadczyło jej rodzeństwo. Nieznana jest nam przyczyna śmierci ani miejsce pochówku niemowlęcia. Możemy jednak domniemywać, iż dziecko spoczęło na „starym cmentarzu“ przy kościele pw. św. Anny.
2. IRENE
Irene Magdalene Alice Virginie (21.09.1866–21.04.1895) to trzecie dziecko Heinricha i Ottilie i druga córka. Tak jak jej rodzeństwo, została ochrzczona w kościele parafialnym. Rodzicami chrzestnymi byli Otton i Louise Böhm. Tarnowskie Góry stały się miejscem trzech największych wydarzeń w niedługim, bo trwającym zaledwie 29 lat życiu Irene – narodzin, ślubu i śmierci, która nastąpiła prawdopodobnie na skutek nieokreślonej choroby wątroby.
Mężem dwudziestoletniej Irene został, 10 października 1886 r., Robert Schübel, ewangelik z Miedar. Ślubu w parafii panny młodej, udzielił ksiądz proboszcz Robert Cichoń. Schübel był właścicielem majątku ziemskiego (Gutsbesietzer) urodzonym w Miedarach (24.12.1867–7.04.1923). Nosił to samo imię co jego ojciec i dziadek i został jak oni rzeczoznawcą leśnym (Forstassessor). Zajął się prowadzeniem dużego gospodarstwa rolnego, które zapewniło jego rodzinie dostatek.
Małżonkowie zostali rodzicami trzech córek. Wszystkie przyszły na świat w Miedarach i zostały ochrzczone w kościele w Broslawitz (Zbrosławice). Pierwsza dziewczynka urodziła się 7 lutego 1888 r., a na chrzcie (8 lutego) nadano jej imiona Ruth Dorothea Franziska. Chrzestnymi dziecka zostali: jej babka Ottilie Sedlaczek, przyszły mąż jej ciotki, Magdalene – Max Montag z Breslau (obecnie Wrocław) oraz Rudolf von Koschütz, właściciel ziemski z Ptakowitz (obecnie Ptakowice). O późniejszym życiu Ruth nic nam nie wiadomo. Średnia córka przyszła na świat dwa lata później – 18 stycznia 1890 r., a zmarła 9 marca 1957 r. w Wehen (Taunusstein). Ochrzczono ją trzema imionami: Ilka Marie Otilie. Według ksiąg parafialnych, również w jej przypadku, chrzestną została babka Ottilie, kupiec Otto Böhm z Tarnowskich Gór (brat Ottilie, ewangelik) oraz prawnik Paul Gebbert z Beuthen (obecnie Bytom). Gebbert kilka miesięcy później poślubił siostrę jej matki – Alice Sedlaczek. Ilka wyszła za mąż 17 stycznia 1907 r. za Paula Lunowa, jednego z dwóch dyrektorów zarządzających, jeszcze za życia jej babki, firmą H. Sedlaczek. Ilce i Paulowi urodziło się pięć córek. Postać Ilki Lunow wymaga szerszego opisu chociażby jako kobiety – przedsiębiorczyni. Wspomnimy tu tylko, że utworzyła ona w 1938 r. w Toszku, w największym budynku oprócz ratusza, własną firmę pod nazwą Weingroßhandlung u. Hotel H. Sedlaczek (Hurtownia Wina i Hotel H. Sedlaczek). Wcześniej właścicielami domu nr 26 przy toszeckim rynku, który zakupiła na siedzibę firmy, (przez 150 lat ) była żydowska rodzina Kornblum.
Być może sprzedanie przez nich budynku Ilce Lunow miało związek z rosnącymi w państwie niemieckim nastrojami antysemickimi, gdyż oni sami opuścili Toszek. Małżonkowie Arthur i Margot Sara Kornblum przybyli do portu w Melbourne 12 czerwca 1939 r. W Australii zmienili nazwisko na Kean, a ich potomkowie żyją prawdopodobnie do dzisiaj w Wielkiej Brytanii. Ilka utrzymała stały profil działalności przedsiębiorstwa do stycznia 1945 roku. Po wojnie i zmianie państwowości Toszka, firma zakończyła swą działalność. Wiadomo jest też o przedsiębiorstwie handlowym w Zabrzu, które Ilka prowadziła wraz z Karlem Loeprechtem. Było w nim zatrudnionych czternastu pracowników, zarządca i dwie z jej dorosłych córek. Wnuczka Heinricha i Ottilie Sedlaczków zmarła 9 marca 1957 r.
Najmłodsze dziecko Roberta i Irene Schübel to Nora Ottilie Magdalene, która urodziła się 5 sierpnia 1891 r. Chrztu udzielono jej 23 września w obecności chrzestnych: Ottilie Sedlaczek – babki, Erwina Sedlaczka z Berlina – brata jej matki (wuja), Magdy Montag z Breslau (obecnie Wrocław) – siostry jej matki (ciotki).
Nora wyszła za mąż 2 października 1917 r. w Kreuztal koło Siegen (Nadrenia Północna Westfalia) za Heinricha Adolfa Dreslera, urodzonego 24 maja 1884 r., syna niemieckich fabrykantów branży metalurgicznej (przedsiębiorstwo istnieje do dzisiaj). Miała wtedy 26 lat, a Heinrich 33 lata. Urodziła, prawdopodobnie, trójkę dzieci i prowadziła szczęśliwe, zasobne życie. Małżeństwo z potentatem przemysłowym nie trwało jednak długo – zaledwie 12 lat; Nora zmarła bowiem wkrótce po porodzie syna Roberta (2.07.1929 r.–2.07.1929) 6 lipca 1929 r. w Weidenau, Siegen-Wittgenstein. Kilka lat wcześniej urodziła córkę Clementine (1921–1975 ). W dniu śmierci Nora miała 38 lat.
3. MAGDALENE
Czwarte dziecko Sedlaczków urodziło się 1 maja 1869 r., jak i pozostałe rodzeństwo, w Tarnowskich Górach, a imiona Magdalene Felicitas Lucia Evelin nadano dziewczynce 8 czerwca na chrzcie w tutejszym kościele farnym. Chrzestnymi zostali krewni jej matki Ottilie – Julius i Louise Böhm. W tym samym kościele, 8 września 1888 r., Magdalene poślubiła, pochodzącego z Pleß (obecnie Pszczyna), Maximiliana Benedicta Raphaela Ambrosiusa Montag, urodzonego 21 marca 1853 r. Max był starszy od Magdy (używano tych skróconych wersji ich pełnych imion) o 16 lat. Jako kupiec i właściciel, prowadził dobrze prosperującą agencję z towarami kolonialnymi oraz palarnię kawy przy Tauentizien Str. 82 (obecna ul. Tadeusza Kościuszki), jednej z ulic w centrum Breslau (obecnie Wrocław).
Małżonkowie Montag zamieszkiwali przy Körner Str. 43 (dzisiaj róg ul. Drukarskiej i Trwałej), na co wskazuje ówczesna książka adresowa. Posiadali telefon o numerze 7648. Magdalene owdowiała 17 stycznia 1906 r., gdy Maximilian zmarł w ich mieszkaniu. Mieli dwoje dzieci: urodzonego 18 lutego 1891 r. syna Günthera Heinricha Constantina i urodzoną 15 grudnia 1899 r. córkę Leonore, jak wynika z zapisów w Breslau Standesamt Geburten (Wrocławski Urząd Stanu Cywilnego).
Po śmierci męża Magda zmieniała kilkakrotnie miejsca zamieszkania, co utrwalone zostało w książkach adresowych Wrocławia z tamtych lat, aż do 1943 roku. Później ślad po niej zaginął. Czy wojna zmusiła Magdę do opuszczenia miasta i udania się w nieznanym kierunku, a może Magda zginęła? Tego nie sposób obecnie stwierdzić.
4. ALICE
Urodzonej 18 czerwca 1870 roku, czwartej córce Heinrich i Ottilie Sedlaczek nadali imiona Alice Adelheid Sidonie Judith Beate. Chrzest dziewczynki odbył się 3 lipca 1870 r. w kościele p.w. św. św. Piotra i Pawła. Dzieciństwo i pierwsze lata młodości przebiegły jej podobnie jak pozostałemu rodzeństwu – w rodzinnym mieście, przy boku rodziców. W wieku 20 lat (19 lipca 1890 r.) wzięła ślub z Paulem Gebbertem. Przyszły mąż urodził się 1 października 1852 r. w Rothhaus (obecnie wieś Osiny koło Nysy) jako syn nadleśniczego Josepha Gebberta i Adelheid z domu Koch. Alice i Paula dzieliło w dniu ślubu 18 lat. Paul był prawnikiem w Beuthen (obecnie Bytom), a kilka miesięcy wcześniej został ojcem chrzestnym Ilki Schübel, siostrzenicy swojej przyszłej żony. Paul Gebbert, wtedy urzędnik państwowy, zamieszkał z żoną we Wrocławiu przy Kronprinz Str. 58. W tym mieście jego kariera zawodowa rozwijała się, a u jej szczytu był Pierwszym Prokuratorem Krajowym. Zajmowane przez niego stanowisko wymieniono m.in. w treści nekrologu jego teściowej Ottilie w 1906 roku. Rok później, mieszkający w USA szwagier – Hugo Sedlaczek – uczynił go swym prawnym pełnomocnikiem, najpewniej w związku ze sprawami spadkowymi, co zostało poświadczone zachowanymi do dzisiaj dokumentami. Paul zmarł 18 lutego 1908 r. we Wrocławiu, miał 56 lat. Alice nie zmieniła potem swego miejsca zamieszkania. Data jej śmierci nie jest znana, a ostatni wpis na jej temat pochodzi z 1943 r. Być może jak wielu ówczesnych mieszkańców opuściła miasto i udała na zachód Europy.
Najmłodsza, piąta córka Heinricha i Ottilie, Irma Erben-Sedlaczek, po śmierci męża również zamieszkała we Wrocławiu. Na opis jej losów niebawem nadejdzie czas.
Alicja Kosiba-Lesiak
Gabriele Krecht-Górny